Presidentetza
«Europa ez da kolpe batean egingo, ezta eraikuntza orokor baten bidez ere; ekintza zehatzen bitartez egingo da, eta ekintza horiek, lehenik eta behin, izatezko elkartasuna sortuko dute». Hitz horien bidez, Frantziako Kanpo Arazoetako ministro zen Robert Schumanek, 1950eko maiatzaren 9an egin zuen adierazpenean, geroago Europar Batasuna izango zen oinarriak aipatu zituen.
Eta testuinguru historiko horretan, Europar Batasuneko mugaz gaindiko lankidetzaren esparruan, Pirinioetako Lan Elkartea, dagoeneko, errealitate zehatz horren eredu da. 2017ko azaroaren 9an, Biarritzen, Pirinioetako Lan Elkarteko presidentetza hartu zuen Aragoiko Autonomia Erkidegoak.
Presidentetza hartzea erronka handia da Aragoirentzat, eta 1985-1987ko eta 2001-2003ko aldietan egindako lana kontuan izanik, lankidetza-proiektuak bultzatzeko anbizio handiarekin hartu du. Beraz, Aragoiren hirugarren presidentetza-aldi hau –Pirinioetako Lan Elkartearen hemezortzigarrena sortu zenetik, duela 35 urtetik–, aukera ezin hobea da PLK-ko eskualdeen hiru estatuei zuzenean eragiten dizkieten ekintza-lerroak bultzatzen jarraitzeko.
PLK, sortu zenetik, egungo lurralde-lankidetzaren ereduaren sorburu izan da, Europako lankidetza-politiketan aztertzeko eta ikertzeko erreferente. Lankidetza-politika horien programetan, solidaritateak eta berdintasunak kalitate-zigilua dute.
Aitortu behar dugu gure Partzuergoa, Europar Batasunaren barruan, esperientzia berdingabea dela. Herrialde ezberdinetako lurraldeetako beharrei erantzuten dien lankidetza-programa bat batera kudeatzeko akordioaren ondorioz sortua da, etengabeko lankidetza eta elkar ezagutza ezartzen lagundu duen lanari esker.
PLK-k duen berezitasuna lotuta dago Pirinioetako mendigunearen inguruko lurraldeetako egoera geografikoarekin eta gizarte, biztanle, politika eta hizkuntza aniztasunarekin. Eta berezitasun hori presente egon behar da presidentetza hau oinarritzen den ekintza-programen ildoetan.
Egoera askotariko horrentzat, mugaz gaindiko lankidetza tresna ezin hobea da, alderdi geografikotik eta ekonomikotik begiratuta bi errealitate desberdin direnak uztartuta: itsasbazterra eta mendia, alegia. Horri esker, hain desberdinak diren bi zati bat egiten dute, non mendiak eta itsasbazterrak beharrezko interdependentzia duten, eta, lankidetzarik gabe, ezinezkoa litzatekeen bi zatien handitasuna. Balio horiek guztiek lagunduko dute, konpromisotik abiatuta, Pirinioetako Lan Elkarteko kideen ekintza bateratua eraikitzen ari den oinarria indartzen.
Aragoiko Gobernuak badaki aurreko presidentetzek egin duten lanarekin jarraitzeko erronka duela; era berean, lan hori sendotzeko eta transferitzeko konpromisoa hartzen du. Lurralde-lankidetzari dagokionez, erantzukizun-lerro bera mantentzen saiatuko da.
Gure iritzian, mugaz gaindiko lankidetza elkarrekin identifikatutako erronka komunez arduratu behar denez, gure lurraldeak Europar Batasunean gehiago integratu behar direla uste dugu; ingurumenaren, erronka demografikoen, enpleguaren, mugikortasunaren eta konektagarritasun edo gobernantza egokiaren bidez. Hori dela eta, prest gaude Pirinioetako estrategia bat planifikatzeko, eta aurrera eramateko. Eta hala nabarmendu zen Miarritzeko osoko bilkuran, sinatutako adierazpenaren bidez.
2018-2024ko aldirako gure Partzuergoko orientabide politikoak zehazten dituen Pirinioetako Estrategia aurrera eramatea eta finkatzea da gure konpromisoetako bat. Ekimen hori Europan egindako lurralde-lankidetzaren beste arlo batzuetan inspiratuta dago, eta Europako Erkidearen babesa eta bultzada izan behar ditu.
Estrategia horrek gure lurraldeko helburuak gobernantza eraginkorrago baten bidez ezartzen lagundu beharko du. Guztiok batera gehiago eta hobeak gara, horregatik egin behar diegu aurre inguru europarraren barruan erronka handiagoei, batzordearen barruko erabaki-guneei egindako eskaerak eta proposamenak agertuz. Hortaz, gure nahia da lan- eta topaketa-eremuei bidea ematea.
Testuinguru horretan, Klima Aldaketaren Pirinioetako Behatokiak (KAPB) egindako lana aipatu beharra dago, Pirinioen bi aldetan, profesionalen, zientzialarien eta ikertzaileen arteko lankidetzaren eredu baita. Azken urteotan, Behatokiak proiektu soil izateari utzi dio; orain, PLKren eskutik, Klima Aldaketaren nazioarteko azterketaren testuinguruan prestigio handiko tresna da.
Adierazpen hau amaitu baino lehen, egunero-egunero PLK-k lortu duen aitorpen tekniko eta profesionala izan dezan laguntzen duten guztiei eskertu nahiko nieke. Horrez gain, gure lurraldeetan kohesio- eta solidaritate-maila handiagoa lortzeko ahaleginean jarraitzera animatu nahiko nuke.
Javier LAMBÁN MONTAÑÉS
Pirineoetako lan Elkartearen Presidentea
Aragoiko Gobernuko presidentea